Trong nhiều năm qua, gạo vẫn là một trong những mặt hàng xuất khẩu chủ lực của nền kinh tế, với khoảng 6 – 7 triệu tấn gạo xuất khẩu mỗi năm. Với thị trường hơn 150 nước, Việt Nam luôn là một trong ba nước xuất khẩu gạo nhiều nhất thế giới. Thế nhưng, điều khiến dư luận quan tâm là trong tháng 5 vừa qua việc xuất khẩu gạo của nước ta lại giảm cả về số lượng lẫn giá trị. Philippines, Trung Quốc và một số nước châu Âu là những thị trường nhập khẩu gạo chủ yếu của Việt Nam. Nguyên nhân khiến việc xuất khẩu gạo giảm bởi giá gạo Việt Nam đang cao so với mặt bằng chung của các nước xuất khẩu khác.
Tình hình xuất khẩu gạo Việt Nam
Tổng cục Hải quan cho biết, xuất khẩu gạo Việt Nam tháng 5 vừa qua đạt hơn 626.000 tấn. Giảm khoảng 20% cả về lượng và giá trị so với tháng trước. Tính tổng 5 tháng đầu năm 2021, xuất khẩu gạo Việt Nam đạt gần 2,6 triệu tấn, giá trị đạt hơn 1,4 tỷ USD. Giảm 15,4% về lượng và giảm 5,3% về giá trị so với cùng kỳ năm 2020.
Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) cho biết, Philippines vẫn là thị trường tiêu thụ gạo lớn nhất của Việt Nam trong 4 tháng đầu năm nay. Với 35,6% thị phần khi đạt hơn 715.000 tấn, kim ngạch hơn 381 triệu USD. Thời gian tới, triển vọng nhu cầu thị trường vẫn tương đối tốt. Tuy nhiên, xuất khẩu gạo của Việt Nam còn phải cạnh tranh với các nhà cung cấp lớn khác. Ngoài ra, giá gạo Việt Nam đang cao hơn so với gạo 2 đối thủ lớn này.
Theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), trong những ngày đầu tháng 6, giá gạo của Việt Nam đã giảm so với tháng trước nhưng vẫn đứng nhất bảng. Cụ thể, gạo 5% tấm của Việt Nam ngày 10/6 có giá 483 USD/tấn; trong khi gạo 5% tấm của Thái Lan có giá 450 USD/tấn; của Pakistan 443 USD/tấn và gạo Ấn Độ 388 USD/tấn. Gạo 25% tấm của Việt Nam ngày 10/6 cũng có giá cao nhất khi ở mức 463 USD/tấn. Tiếp đến là gạo Thái Lan với 430 USD/tấn, gạo Pakistan có giá 383 USD/tấn. Trong khi gạo 25% tấm của Ấn Độ vẫn đứng ở mức 358 USD/tấn.
Philippines tìm kiếm nguồn cung giá hợp túi tiền
Philippines được dự báo là nước nhập khẩu gạo lớn thứ 2 thế giới trong năm 2021 (sau Trung Quốc), theo Bộ Nông nghiệp Mỹ. Nhà cung cấp gạo truyền thống của Philippines là Việt Nam. Philippines cũng thường mua gạo từ Thái Lan, Ấn Độ và các nhà cung cấp khác ngoài Đông Nam Á. Bộ trưởng Tài chính Philippines Carlos Dominguez cho hay nước này tìm cách đa dạng hóa nguồn cung. Giữ giá gạo ở mức hợp túi tiền người dân và đề cập tới Ấn Độ. Đang là nước XK gạo lớn nhất thế giới và gạo đang có giá rẻ.
Nhằm đa dạng hóa nguồn cung và kìm chế lạm phát thực phẩm, Philippines đã hạ thuế nhập khẩu gạo. Giá nhập khẩu gạo trung bình (phần lớn từ Việt Nam) giảm 12,7%. Xuống còn 19.312 peso/tấn (tương đương 404,82 USD/tấn) trong tháng 5. So với mức 22.110 peso/tấn ở cùng kỳ năm 2020 và 22.119 peso/tấn trong tháng 3.
Việt Nam cạnh tranh giá gạo với các nước khác
Tại thị trường trong nước, theo VFA, giá lúa thường tại ruộng đầu tháng 6 có giá bình quân hơn 5.800 đồng/kg. Giảm hơn 300 đồng so với thời điểm cuối tháng 5. Lúa thường tại kho có giá bình quân hơn 6.800 đồng/kg (giảm 300 đồng). Còn gạo 5% tấm có giá bình quân hơn 10.600 đồng/kg (giảm hơn 300 đồng). Gạo lứt loại 1 có giá bình quân gần 9.400 đồng/kg (giảm 275 đồng/kg so với hồi cuối tháng 5)…
Theo Reuters, giá xuất khẩu gạo của Việt Nam giảm do phải cạnh tranh gay gắt với các nguồn cung gạo giá rẻ hơn từ các nước xuất khẩu lớn khác như Thái Lan, Ấn Độ… Đa dạng hóa thị trường xuất khẩu để không bị lệ thuộc sẽ là hướng đi tất yếu. Nhằm thay đổi tư duy trong xuất khẩu gạo nói riêng, các nông sản của ngành Nông nghiệp Việt Nam nói chung hiện nay.
Nguồn: vtv.vn